آسیای میانه، منطقه‌ای در قارهٔ آسیا است که در قسمت مرکزی قاره واقع شده است. این منطقه هیچ مرزی با آب‌های آزاد جهان ندارد و در محدودهٔ خشکی قرار دارد. با توجه به تعریف‌های مختلف، مرزهای دقیق آسیای میانه ممکن است متفاوت باشد، اما در حالت کلی این منطقه شامل کشورهایی مانند ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان می‌شود.
علاوه بر این کشورها، برخی سرزمین‌های دیگر نیز به طور معمول به آسیای میانه تعلق می‌گیرند. این شامل افغانستان، شمال شرق ایران، مغولستان، کشمیر، شمال و غرب پاکستان و گاهی سین‌کیانگ (ترکستان شرقی قدیم) در غرب چین و جنوب سیبری در روسیه است. این منطقه به لحاظ جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی غنی است و دارای تنوعی بزرگ در مردمان، زبان‌ها، مذاهب و فرهنگ‌ها است.
آسیای میانه به عنوان یک محور ارتباطی بین قاره‌های آسیا، اروپا و خاورمیانه نقش مهمی داشته است و همچنین به عنوان مسیر عبور و تجارت بین شرق و غرب استفاده می‌شود. در طول تاریخ، این منطقه با تأثیرات فرهنگی و تجاری بین این مناطق، ارتباطات فراوانی برقرار کرده است.
در زمان‌های پیش از اسلام و در دورهٔ اوایل اسلام، آسیای میانه تحت تأثیر و فرمانروایی ایران قرار داشت. قومیت‌های ایرانی، از جمله باختری‌ها، سغدی‌ها، خوارزمی‌ها و مردم نیمه عشایری مانند سکاها و داهان‌ها در این منطقه ساکن بودند و زبان‌های ایرانی شرقی را صحبت می‌کردند.
ایران در آن زمان یکی از امپراطوری‌های قدرتمند جهان بود و تأثیر فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قوی در مناطق همجوار خود داشت. پس از آنکه اسلام به این مناطق وارد شد و تحولاتی در سیاست و فرهنگ این مناطق رخ داد، اسلام به تدریج در آسیای میانه پذیرفته شد و تأثیر عمیقی بر جوامع و فرهنگ این منطقه گذاشت. در این فرآیند، زبان فارسی نیز به عنوان زبان مهمی در این منطقه تأثیرگذار شد و تا به امروز به عنوان یکی از زبان‌های اصلی آسیای میانه به شمار می‌رود.
در زمان‌های پیش از اسلام و در آغاز اسلام، آسیای میانه به عنوان منطقه‌ای با تمدن ایرانی و با حضور قومیت‌های ایرانی و صحبت به زبان‌های ایرانی شناخته می‌شد.
بله، صحیح است که پس از پراکنده شدن اقوام ترک، آسیای میانه تبدیل به وطن قومیت‌هایی مانند قزاق‌ها، ازبک‌ها، تاتارها، ترکمن‌ها، قرقیزها و اویغورها شد. زبان‌های ترکی به طور گسترده‌ای در این منطقه رواج یافت و تا حد زیادی جای زبان‌های ایرانی را که قبلاً در این منطقه صحبت می‌شد، به خود اختصاص دادند.
این تغییرات در ترکیب قومیتی و زبانی آسیای میانه در طول زمان رخ داد. پس از پیروزی مغولان و تأسیس امپراطوری مغول، تأثیر فرهنگی و زبانی مغولان در منطقه بسیار قوی بود. همچنین، در دورهٔ تیموریان و تأسیس امپراطوری تیموری، قومیت‌ها و زبان‌های ترکی نیز تأثیر بسزایی در این منطقه داشتند.
